Ontdek de favoriete boeken en auteurs van Maggie Nelson

Sinds het verschijnen van De argonauten zijn we verslaafd geraakt aan de boeken van Maggie Nelson. In haar gelauwerde roman uit 2016 staat een liefdesgeschiedenis centraal: de relatie van de auteur zelf met de kunstenaar Harry Dodge. Nelson laat ons van binnenuit zien hoe het is om verliefd te worden op Dodge, die genderfluïde is. Ze neemt ons mee op de lange weg van een zwangerschap, en ze toont ons de ingewikkelde en de mooie kanten van een gezin dat afwijkt van de norm. Nelson pleit voor radicale individuele vrijheid en de waarde van de zorg voor een gezin – je zou het de strijdkreet kunnen noemen van dit oorspronkelijke, wijze boek dat geen onderwerp schuwt en geen concessies doet. 

Maar niet alleen de onderwerpen die Nelson aansnijdt in De argonauten maken het boek lezenswaardig, of de stellingen die ze op een ontzettend erudiete manier onderzoekt. Het is vooral haar stijl waar we geen genoeg van krijgen. Haar boeken vallen namelijk niet in één hokje te plaatsen; ze zijn een mengelmoes van fictie, essayistiek en memoires. Die unieke combinatie van stijlen zie je ook terug in haar andere werken, waaronder Bluets, haar lofzang op de kleur blauw. Het uitgangspunt van Bluets is Nelson haar fascinatie met de kleur blauw. In een mozaïek van 240 korte teksten (‘proposities’) met thema’s als verlangen, kunstenaarschap, alcohol, vrouwelijke seksualiteit, plezier en pijn, cirkelt Maggie Nelson rondom de volgens haar betekenisvolle en prachtige kleur. Ze beschrijft onder andere het pijnlijke einde van een liefdesrelatie en een ernstig ongeluk van een goede vriendin. Ze onderzoekt wat de waarde is van kunst en schoonheid in tijden van groot verdriet. De lezer blijft betoverd achter: hoe is het mogelijk dat iemand in woorden zo dicht bij het onzegbare kan komen? 

Nu verschijnt met De rode stukken een ander meesterlijk boek van Maggie Nelson eindelijk in vertaling. Daarin schrijft ze over de dood van Maggie’s tante Jane, een onopgeloste moordzaak die wordt heropend. Aangenomen werd dat Jane in 1969 het slachtoffer was van een beruchte seriemoordenaar, maar de zaak werd nooit opgelost. Nu is er met behulp van DNA-onderzoek nieuw bewijs gevonden en lijkt een arrestatie aanstaande. Nelson volgt het onderzoek en de rechtszaak samen met haar moeder. Het zet haar aan het denken over geweld tegen vrouwen, over de deken van angst die haar jeugd en familie overschaduwde – en over haar eigen complexe verhouding tot haar moeder en de rest van haar familie. Het maakt De rode stukken tot een diepzinnige en uiterst relevante pageturner.

Naar aanleiding van het verschijnen van De rode stukken gaan we even dieper in op de inspiratiebronnen van Maggie Nelson. Enkele jaren geleden kreeg Nelson de vraag van The New York Times om haar tien favoriete boeken of auteurs te selecteren. Dat resulteerde in elf boekentips, want welke lezer kan zich nu laten limiteren in het aantal tips dat je mag geven? We nemen je mee door haar eclectische keuzes die, wanneer je haar eigen boeken leest, perfect op haar oeuvre aansluiten.

Een echte aanrader volgens Nelson is het verzamelde werk van de Amerikaanse dichteres Lorine Niedecker, die echter nooit enige vorm van bekendheid heeft vergaard in ons taalgebied. "Ik ken veel van haar gedichten uit mijn hoofd," aldus Nelson, die moeiteloos een van Niedecker gedichten citeert: “My friend tree / I sawed you down / but I must attend / an older friend / the sun.”

"Voor Annie Dillard is iedere gedachte een poort waaruit schoonheid kan ontstaan," zegt Maggie Nelson wanneer ze antwoord geeft op de vraag waarom ze de essays van Annie Dillard zo hoog inschat. En wie het werk van Dillard heeft gelezen, kan dat alleen maar beamen. Wat de essays van Annie Dillard zo indrukwekkend maakt, is dat alles voor haar een onderwerp kan zijn om over te reflecteren en schrijven. Annie Dillard (1945) begon haar schrijverscarrière in de jaren zeventig nadat ze afstudeerde aan Hollins College. Ze brak door met Pelgrim langs Tinker Creek, een meditatieve verkenning van de natuur en het menselijk bestaan, waarmee ze de Pulitzerprijs won op slechts 29-jarige leeftijd. Haar werk, dat beïnvloed werd door schrijvers als Henry David Thoreau en John Muir, wordt vaak gekenmerkt door lyrisch proza, diepgaande reflecties en filosofische beschouwingen en leverde haar meerdere eredoctoraten op. Wil je in haar werk duiken? Hier vind je de boeken van Dillard die we beschikbaar hebben in onze boekhandel.

Een auteur die je wellicht in veel andere lijstjes met favorieten tegen zal komen, is de onvermijdelijke James Baldwin. "Lees Niet door water maar door vuur. Ik weet het, ik weet het, dit boek staat op veel lijsten. Maar er is gewoon geen vervanging voor dit model van helderheid en complexiteit, de deugden van hardop nadenken, en ethisch, literair en autobiografisch onderzoek." Een overzicht van alle boeken van James Baldwin in onze boekhandel vind je hier.

De volgende op het lijstje van Maggie Nelson is Henry James, wiens werk we dringend moeten herwaarderen en afstoffen. James is namelijk een van de veelzijdigste schrijvers uit de wereldliteratuur. Hij schreef naast romans ook onder andere spookverhalen, detectives en reisverhalen. Het enige werk dat in het Nederlands nog te krijgen is, is zijn bekendste roman Portret van een dame, maar gelukkig kan je zijn literatuur ook gewoon in het Engels lezen. Alle boeken die we van James in huis hebben, vind je hier terug.

Nog meer poëzie op het lijstje van Nelson is er in de aanwezigheid van de klassieke dichter T’ao Ch’ien. "Zijn werk lijkt nooit oud te worden, ondanks het feit dat Ch'ien leefde van 365 tot 427. Ik beschouw T'ao Ch'ien als een rustige, noodzakelijke vriend die een hand uitsteekt over de tijd."

Paul Celan verdient zonder twijfel een ereplaats op de boekenplank van elke liefhebber van literatuur en zijn werk wordt ook ontzettend gewaardeerd door Maggie Nelson die Celans poëzie zonder enige vorm van twijfel in haar lijstje opneemt. Dat begrijpen we volkomen, want Celans werk is doordrenkt van intense emotie, scherpe intellectuele reflectie en een onmiskenbare artistieke visie die grenzen overschrijdt en eenieders hart gegarandeerd zal raken. Je kan zelfs zeggen dat zijn poëzie ontzettend verslavend is, want voor je het weet reciteer je zijn gedichten gewoon uit het hoofd. Ken je zijn werk nog niet? Dan heb je geluk want onlangs verscheen nog zijn Verzameld werk. 

Een essentieel boek volgens Nelson is Scenes of Subjection: Terror, Slavery and Self-Making in Nineteenth-Century America van Saidiya V. Hartman. "Hartman vermijdt zich te richten op de meer bekende, gewelddadige scènes van Amerikaanse raciale onderdrukking om zich te concentreren op de angsten en ongelijkheden die de periode en het verhaal van slavernij tot emancipatie structureerden (en nog steeds structureren). Dit is een kritisch boek voor iedereen die wil begrijpen hoe onvrijheid zich voordoet als vrijheid."

Minstens even essentieel is The Undercommons: Fugitive Planning & Black Study van Stefano Harney en Fred Moten die met hun boek een van de laatste plaatsjes in de lijst van Nelson innemen. "Een reeks gezamenlijk geschreven essays die uitgebreide, opstandige, actuele concepten in gang zetten, zoals studie, schuld, omgeving, planning en het verscheepte. Een moeilijk, prachtig, duizelingwekkend, versterkend en levendig stuk werk dat op de een of andere manier de hedendaagse wereld, met al haar verschrikkingen, de moeite waard lijkt te maken om in geboren te worden en in te leven, samen."

De volgende op het lijstje is de Britse schrijfster Virginia Woolf. "Woolf staat in heel veel lijstjes met favoriete schrijvers, maar dat is logisch, want ik ken geen proza dat hartverscheurender en meeslepender is." Zo eenvoudig zijn de argumenten van Maggie Nelson waarom ze Woolf in haar lijstje met favoriete boeken en schrijvers opneemt. Hoewel het voor Nelson – en eigenlijk voor alle literatuurliefhebbers – glashelder is waarom Virginia Woolf overal blijft opduiken, wordt er op uitzondering van Mrs Dalloway tegenwoordig toch net wat minder in haar oeuvre gedoken. En dat is zonde, want Woolfs oeuvre is zo divers en rijk. Nelson raadt dat daarom dat andere heelbekende werk van Woolf aan als één van de boeken van Woolf die je absoluut moet lezen: Naar de vuurtoren. Dieper graven in het oeuvre van Woolf? Wij helpen je graag verder!

Het laatste en tiende boek op de lijst van Maggie Nelson is Close to the Knives: A Memoir of Disintegration van de Amerikaanse kunstenaar en fotograaf David Wojnarowicz die ook een inspiratiebron is voor de geweldige Olivia Laing, de tijdgenote van Nelson over wie we ook absoluut een keer een boekenbrief moeten schrijven. "Gepubliceerd vlak voor zijn dood aan aids, zijn de memoires van Wojnarowicz een klassiek voorbeeld van outlaw-literatuur en politieke woede. Wojnarowicz – die zowel een geweldige kunstenaar als schrijver was – gaat door zijn verschrikkelijk moeilijke jeugd, de dood van vrienden en geliefden, geweldig schrijven over seks, gedachten over kunst, tirades tegen figuren zoals Jesse Helms, terwijl hij zijn eigen nakende dood onder ogen ziet. Het is triest, grappig, boos en meeslepend, een vuurwerk van emoties."

Maar wie de eerste alinea's goed had gelezen: Nelson had nog een elfde tip. "Eigenlijk kan ik niet kiezen tussen de eerder aangehaalde Virginia Woolf enerzijds of Samuel Beckett anderzijds als we het hebben over modernisten die me sterk hebben beïnvloed." Als je al deze boeken gelezen hebt, begin daarna dus gewoon aan het oeuvre van de Nobelprijswinnaar van wie we altijd bijna het volledige oeuvre hebben liggen in onze winkel, want Beckett behoort zonder twijfel ook tot onze favorieten.

Dit artikel werd geschreven door Jochen De Vos en gepubliceerd op 22 april 2024. Net als Maggie Nelson behoort Samuel Beckett tot zijn favoriete schrijvers – welke theatertekst kan Wachten op Godot overtreffen? Jochen kan je daarnaast zeker vier dagen per week in Cosimo vinden. Daar overlaadt hij je met tal van boekentips en maakt hij intussen je favoriete koffie. Op dit moment leest hij Wat van mij is van José Henrique Bortoluci.