Joseph Fouché

Van alle figuren die Stefan Zweig op onnavolgbare wijze heeft getekend is Joseph Fouché (1759-1820) misschien wel de interessantste. Deze geboren intrigant paste zich aan elke politieke beweging van zijn tijd aan, zonder daarbij een principiële positie in te nemen. Na Fouché’s eerdere verzoek om clementie voor koning Lodewijk de Zestiende, stemde diezelfde Fouché zonder scrupules voor de veroordeling van de koning tot de guillotine. Na eerst Robespierre te hebben gesteund, droeg hij daarna bij aan diens val. Onder het Directoire weet hij het tot minister van politie te schoppen waarna hij helpt het Directoire omver te werpen. Vervolgens stelt hij, als minister van politie, zijn netwerk van informanten in dienst van Napoleon.

Na zich tegen de keizer te hebben gekeerd, buigt Fouché diep en eerbiedig voor de nieuwe koning Lodewijk de Achttiende, wiens broer hij naar de guillotine had gestuurd. In Joseph Fouché – Portret van een politicus tekent de meesterlijke verteller Zweig deze intrigant van het hoogste niveau ten voeten uit. Uit deze biografie blijkt eens te meer dat Zweig als geen ander het gevoel voor het dramatische element in de geschiedenis bezat; als geen ander wist hij zijn figuren psychologisch te doorschouwen door op zoek te gaan naar de mens achter de publieke figuur en de gevoelens achter de handelingen.